Herken perenroest, voorkom en bestrijd effectief

Door het kenmerkende, opvallende schadepatroon van het perenrooster, lijken aangetaste perenbomen dreigend ziek. Het is echter niet altijd nodig om de schimmelpathogeen te bestrijden. In dit artikel leest u hoe u de ziekte kunt herkennen en wanneer en hoe u moet handelen.

Er is geen reden tot paniek bij individuele bladvlekken

De belangrijkste dingen in het kort

• Paddestoel genaamd Gymnosporangium sabinae veroorzaakt perenroest
• Infectie vindt altijd plaats via verschillende soorten jeneverbes als tussengastheer
• Schimmelsporen migreren in het voorjaar van jeneverbes naar perenblad
• De sporenoverdracht vindt plaats in de herfst, omdat de sporen overwinteren op jeneverbes
• Schade is kenmerkend; bestrijding is alleen nodig bij ernstige aantasting

Wat is perenrooster?

Het perenrooster is een plantenziekte die wordt veroorzaakt door de schimmel Gymnosporangium sabinae. De parasitaire ziekteverwekker infecteert bij voorkeur zieke of verzwakte planten door zich op hen of op de aarde te nestelen en van daaruit in het plantenweefsel te dringen en zich ermee te voeden. Zoals alle paddenstoelen verspreidt het perenrooster zich via zogenaamde mycelia (het schimmelnetwerk) en via sporen.

Hoe wordt de ziekteverwekker overgedragen?

Gymnosporangium sabinae overwintert in jeneverbes

Dit gedeelte is belangrijk om de ziekte goed te kunnen bestrijden - de schimmel treft niet alleen peren, maar maakt ook een omweg via een tussengastheer. De overdracht werkt alleen met behulp van de gastheerwisseling, daarom kunt u (her) infectie van uw peer voorkomen door de tussengastheer uit te schakelen.

Deze tussengastheer bestaat uit verschillende soorten jeneverbes (Juniperus) die bij de perenboom moeten staan ​​en vanwaar de sporen zich blijven verspreiden. De levenscyclus van Gymnosporangium sabinae is als volgt:

• overwintert in jeneverbes
• vormt hier zijn sporen
• Sporen worden door wind, insecten of vogels overgebracht op perenbladeren
• De tijd van deze infectie is in het voorjaar, wanneer de bladeren beginnen te schieten
• ook hier vindt in de herfst sporenvorming plaats
• deze worden weer overgebracht naar de jeneverbes
• Bij het vallen van bladeren in de herfst rekent de perenboom weer af van de schimmel
• het spel begint in het voorjaar weer

Op de peer zit de schimmel alleen op de bladeren, alleen de aangetaste jeneverbessen worden blijvend aangetast.

Het wordt overgedragen via sierjeneverbessen

YouTube

Gymnosporangium sabinae houdt echter niet van elke jeneverbes. Soorten als de inheemse jeneverbes (Juniperus communis), de kruipende jeneverbes (Juniperus horizontalis) uit Noord-Amerika en de geschubde jeneverbes (Juniperus squamata) blijven de schimmel gespaard. Vooral Juniperus communis blijkt keer op keer extreem resistent te zijn.

Veel voorkomende dragers van het perenrooster en daarom problematisch zijn veel geïmporteerde sierjeneverbessoorten die de afgelopen decennia vanwege hun kracht in tuinen, groenzones en begraafplaatsen zijn aangeplant:

• Mooswacholder of Sadebaum: Juniperus sabina, groenblijvende dwergstruik, bijzonder gevoelig voor Gymnosporangium sabinae
• Chinese jeneverbes: Juniperus chinensis, populaire sierjeneverbes, frequente tussengastheer voor perenroosters
• Pfitzer-jeneverbes: Juniperus pfitzeriana 'Wilhelm Pfitzer', variëteit van de Chinese jeneverbes
• Virginiaanse jeneverbes: Juniperus virginiana, ook bekend als Virginian ceder of rode ceder, wordt vaak geadverteerd als hout voor klimaatverandering

De genoemde soorten zijn in verschillende cultivars in de handel verkrijgbaar, al is niet elke soort even vatbaar voor aantasting met het perenrooster. Voor jou betekent deze kennis dat je een beslissing moet nemen als er perenroosters op je perenbomen verschijnen: of de jeneverbes moet wijken of de peer, want dit is de enige manier om de ziekteverwekker te bestrijden.

inval

Hoe gevaarlijk is het perenrooster eigenlijk?

Ongeveer 30 jaar geleden werden ook perenbomen aangevallen door het perenrooster. In die tijd was de ziekte echter geen probleem; in plaats daarvan konden de schimmel en geïnfecteerde bomen naast elkaar bestaan. Pas nadat de eerder genoemde sierjeneverbessen waren geïmporteerd en steeds meer werden aangeplant, werd de ziekteverwekker gevaarlijker voor verschillende Pyrus-soorten en hun verwanten.

In principe hoeft de infectie vandaag echter geen probleem te zijn, zolang de betreffende perenboom maar verder gezond en sterk is en in een ecologisch evenwicht verkeert. Exemplaren op geschikte locaties in natuurlijk gecultiveerde tuinen hebben daardoor meer kans om onbeschadigd perenrooster te overleven.

Schade - Hoe herken je een besmetting met perenroest

Kleine oranje vlekjes op de bladeren zijn de eerste tekenen van een besmetting

De peer is geïnfecteerd met het perenrooster rond de tijd dat de boom in bloei staat tussen mei en juni:

• aanvankelijk kleine oranje of gele vlekjes aan de bovenzijde van de bladeren
• toename in de loop van de zomer
• verschillende mate van infectie mogelijk
• soms slechts enkele bladeren aangetast, soms ernstige aantasting met bijna alle bladeren
• als de aantasting ernstig is, ziet de boom er in de herfst meer oranjerood dan groen uit
• later wratachtige knobbeltjes aan de onderkant van de bladeren
• dit zijn sporenlagers
• scheuren geleidelijk open tot een netwerk en worden verdeeld door de wind

Een infectie met de schadelijke schimmel is echter anders merkbaar bij de aangetaste jeneverbes. Hier identificeert u de ziekte aan de hand van de volgende kenmerken:

• herkenbaar vanaf half april
• aanvankelijk worden de takken van de aangetaste jeneverbes dikker
• later verschijnen er wratachtige gezwellen
• deze dragen bruine, later felgele sporenlagers
• ongeveer een tot twee centimeter lang
• glans als het nat is
• Infectie manifesteert zich alleen op de takken

Geïnfecteerde jeneverbessen kunnen meestal vrij goed leven met de schimmelpathogeen, alleen bij een zeer sterke aantasting en de daarbij behorende verzwakking sterft het hout na enkele jaren af.

Advies

Omdat de schimmelsporen zich over een oppervlakte van enkele honderden meters kunnen verspreiden, hoeft de besmette jeneverbes niet persé in de tuin van jou of de buren te staan. Het is daarom niet altijd mogelijk om het zieke hout te identificeren en te verwijderen.

Voorkom effectief perenroest

Voedselrijke, gezonde bodem is de basisvoorwaarde voor gezonde bomen

"Klimaatverandering is een van de belangrijkste redenen voor de steeds grotere uitbreiding van het perenrooster."

Als een peer eenmaal is geïnfecteerd met het perenrooster, zal de infectie keer op keer terugkeren - om de ziekte effectief te bestrijden, zou je uiteindelijk de veroorzaker ervan, de jeneverbes, die ook geïnfecteerd is, moeten vinden en elimineren. Dit is echter niet altijd mogelijk, de dader kan zich immers verstoppen in een onbekende tuin op een kilometer afstand.

In dit geval hoeft u alleen nog maar uw met uitsterven bedreigde perenboom te versterken. Op deze manier overleeft het een infectie beter en wordt het minder verzwakt door de werking van de schimmel. Geschikte versterkingsmaatregelen zijn:

• Een gezonde bodem creëren en behouden
• Versterking van het bodemleven
• beide worden gedaan door het gebruik van organische natuurlijke meststoffen
• evenals door kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen te vermijden
• Compost is met name geschikt om het microbiële leven in de bodem te versterken
• spaarzaam bemesten met stikstof, omdat de voedingsstof schimmelinfecties bevordert
• Creëer daarom geen bedden met sterk vretende planten (bijv. groentebedden) in de directe omgeving van perenbomen
• Snoei bovendien nooit perenbomen voordat ze schieten, dit verzwakt ze
• In de zomer altijd bezuinigen, omdat wonden nu beter gesloten kunnen worden
• Versterk de afweer van de perenbomen met plantversterkers
• Zelfgemaakte paardenstaartmest is bijzonder geschikt
• Gekocht paardestaart- of algenextract is ook geschikt

De productie van paardenstaartmest is heel eenvoudig, ook al is het behoorlijk geurig. Het is het beste om de container bij het gebruik tijdens het fermentatieproces te plaatsen waar de dampen niet te storend zijn. Je kunt de geur ook binden met een handvol primair steenmeel.

Hoe maak je het plantversterkende brouwsel:

1. Pluk of snijd een kilo veldpaardestaart.
2. Gebruik de hele plant, zonder wortels.
3. Hak de paardenstaart zo fijn mogelijk.
4. Doe het plantmateriaal in een plastic of emaille emmer.
5. Gebruik geen metalen emmer, dit kan leiden tot ongewenste chemische reacties tijdens het fermentatieproces.
6. Vul bij met tien liter zacht water, bij voorkeur regenwater.
7. Goed roeren.
8. Voeg een handvol gesteentemeel toe.
9. Dek de container af met een stuk fijn gaas of een stuk jutedoek.
10. De hoes is ontworpen om te voorkomen dat dieren verdrinken in de mest.
11. Zet de mestemmer op een donkere en warme plaats.
12. Laat het daar ongeveer een week staan.
13. Roer elke dag krachtig.
14. De vloeibare mest is klaar als deze schuimig wordt.

Filter nu de afgewerkte paardenstaartmest en vul deze direct in een geschikte bak, bij voorkeur van kunststof en goed afsluitbaar. Het blijft daar een paar weken. Geef de perenboom elke 10 tot 14 dagen water met een gieter vol met de drijfmest van de knop in het voorjaar tot de bladval in de herfst. De boom wordt niet alleen versterkt, maar ook voorzien van waardevolle voedingsstoffen.

Welke soorten peren zijn vatbaar voor infectie en welke niet?

Sommige perenrassen zijn vatbaarder voor de ziekte dan andere

De incidentie van infectie kan ook worden beperkt door minder gevoelige perenrassen aan te planten. De populaire variëteiten van Pyrus communis die in de volgende tabel worden vermeld, worden beschouwd als bijzonder gevoelig of niet erg gevoelig voor perenrasp.

Gevoelige perenrassen	Weinig vatbare perenrassen
'Alexander Lukas'	'Kleurrijk juli'
'Goede grijzen'	‚Clapps '
'Mollebusch'	‚Condo '
'Clubdecaan'	'Dubbele Phillips'
‚Williams Christus '	‚Gellert '
	'Gravin van Parijs'
	'Goede Luise'
	‚Trevoux '

Maar let op: “Niet erg vatbaar” wil niet zeggen dat de genoemde perenbomen nog geen last kunnen hebben van het perenrooster - er zijn nog geen resistente rassen op de markt. Dus als het perenrooster goed om je heen is vertegenwoordigd - vraag het daarom aan de buren voordat je een perenboom plant - een andere fruitboom is misschien de verstandiger keuze.

inval

Andere bedreigde plantensoorten

Naast de gecultiveerde peer (Pyrus communis), andere Pyrus-soorten zoals de Japanse Nashi-peer (Pyrus pyrifolia), de houten of wilde peer (Pyrus pyraster) of de wilgenbladige peer (Pyrus salicifolia), die populair is als sierhout, kan ook worden aangetast door perenroest. Deze soorten zijn echter minder gevoelig dan gecultiveerde peren, ook al zijn ze niet resistent.

Bestrijd perenroest - methoden en middelen

Het perenrooster kan alleen actief worden bestreden met een bestrijdingsmiddel dat is goedgekeurd voor huis- en hobbytuinen: Duaxo Universal Mushroom-Free van COMPO (ook bekend als Duaxo Rosen Mushroom-Free of Duaxo Universal Mushroom Spray) is het enige bestrijdingsmiddel dat is goedgekeurd tegen deze schimmel.

Het gebruik ervan heeft echter tal van nadelen en mag daarom niet overhaast gebeuren:

• het moet elk jaar worden besproeid, zolang de schuldige jeneverbes niet is verwijderd
• veroorzaakt weerstand na herhaald gebruik, dwz op een gegeven moment werkt het niet meer
• komt in waterlichamen (inclusief grondwater) terecht en wordt daar niet afgebroken
• is buitengewoon gevaarlijk voor veel dierlijke en ook menselijke tuinbewoners
• brengt het ecologische evenwicht in gevaar

Dus in plaats van elk jaar gif op de perenboom te sproeien (want het is niets anders), kun je maar beter de oorzaak opzoeken en wegnemen. Een simpele snoei van de aangetaste jeneverbes, zoals vaak wordt aanbevolen, is meestal niet voldoende. De schimmel zit niet alleen in de zichtbaar aangetaste takken, maar ook diep in de ogenschijnlijk gezonde gebieden.

Wanneer is het echt nodig om de ziekte te bestrijden?

Actie is alleen vereist als de besmetting uit de hand loopt

Als uw perenboom maar een paar bladvlekken heeft, hoeft u niet te handelen - de perenrooster-paddenstoel- en perenbomen kunnen zonder problemen met elkaar overweg, mits het ecologische evenwicht wordt gehandhaafd en de druk van de plaag niet te sterk wordt. U dient alleen in deze gevallen actie te ondernemen:

• Infectie vindt meerdere jaren op rij plaats
• en zeer uitgesproken
• meerdere plekken per vel
• voortijdige bladval
• Boom is in de zomer meer oranjerood dan groen

Als de ziekte is uitgebroken, kunt u niets meer doen - alleen preventieve maatregelen in het voorjaar kunnen een hernieuwde besmetting voorkomen. Overigens komen ook jonge perenbomen in gevaar. Terwijl een ouder, gevestigd exemplaar veel verdedigende krachten heeft om de schimmel tegen te gaan, gaan jonge, nog niet robuuste bomen snel om. Dus in dit geval moet u beslist actie ondernemen!

Häufig gestellte Fragen

Zijn er huismiddeltjes die effectief kunnen zijn tegen perenroest?

Nee, als de ziekte eenmaal is uitgebroken, zullen geen commerciële pesticiden (met uitzondering van die vermeld in het artikel) of huismiddeltjes helpen. U kunt perenroest alleen behandelen door de drager van de infectie te lokaliseren en onschadelijk te maken. Bovendien moet de aangetaste of bedreigde peer worden versterkt met plantenmest - sprays met middelen die silica bevatten, helpen tegen de infectie in het voorjaar.

Kunnen de typische symptomen van de ziekte ook worden verward met andere infecties?

Voor de onervaren kan het perenrooster gemakkelijk worden verward met andere fruitziekten zoals bacterievuur of pokkenmijten. Perenpokkenmijten zijn ongedierte waarvan het onheil een vergelijkbaar schadepatroon veroorzaakt. Phytophthora daarentegen is een plantenziekte die wordt veroorzaakt door de Erwinia amylovora-bacterie, die voornamelijk voorkomt in pitvruchtgewassen. Zelfs als de naam anders doet vermoeden, verwelken de geïnfecteerde bladeren en bloemen en worden ze bruin tot zwart.

Is het perenrooster meldingsplichtig?

Een gedetecteerde infectie met perenrooster is niet meldingsplichtig. Omdat de besmetting vaak wordt verward met de daadwerkelijk te melden bacterievuur, wordt er vaak aangifte gedaan bij de verantwoordelijke tuinbouwautoriteiten. Controleer dus allereerst goed om welke ziekte het gaat. Een vergelijking met de typische schadepatronen helpt u daarbij.

Advies

Zolang niet meer dan ongeveer 40 procent van het blad aangetast is of de perenboom zijn blad voortijdig laat vallen, hoeft u geen actie te ondernemen. Een dergelijke mate van besmetting is niet schadelijk voor de boom.