Hagedissen - een uitgebreid overzicht

Hagedissen fascineren mensen al duizenden jaren. De dieren leven op een bijzondere manier en zijn gebonden aan bijzondere leefgebieden. Maar de reptielen worden bedreigd door de voortdurende achteruitgang van hun leefgebied. Met eenvoudige maatregelen kunt u de inheemse soorten beschermen en in uw tuin vestigen.

De boshagedis leeft in vochtige, bosrijke gebieden

De belangrijkste dingen in het kort

• Alleen deze vier soorten hagedis komen in Duitse tuinen voor: muurhagedis, zandhagedis, groene hagedis en boshagedis
• Hagedissen houden van droog en zonnig en leven, afhankelijk van de soort, in droge stenen muren, boswielen of heide
• Het paarseizoen is tussen maart en juli
• Vanaf september / oktober (mannetjes al vanaf augustus) gaan hagedissen in de winterstijfheid

Hagedissen in Duitse tuinen

Als je hagedissen in de tuin wilt introduceren, moet je een divers mozaïek van verschillende habitats creëren. In een zo natuurlijk mogelijke omgeving vinden de reptielen goede leefomstandigheden, waarbij elke soort individuele wensen heeft. Hoe meer soorten de tuin is, hoe comfortabeler niet alleen hagedissen maar ook insecten zich voelen. Zo creëer je een gevarieerde voedselvoorziening voor de nieuwe tuinbewoners.

Hagedissen voelen zich hier thuis:

• Stenen die de hele dag bruin worden
• vegetatievrije bermen
• Dood hout met schuilplaatsen
• dichte bramen
• losse zandgrond

Deze hagedissen komen voor in onze tuinen in Duitsland:

Muurhagedis

Met droge stenen muren, rotstuinen of stapels steen bied je deze soort een ideaal bestaan. Hoe zonniger en warmer het leefgebied, hoe comfortabeler de muurhagedis zich voelt. Hij verstopt zich tussen de stenen of in scheuren in de muur, waar hij van maart tot juni ook zijn eieren legt. Gedurende deze tijd moeten de steenlandschappen onaangetast blijven om de dieren niet te storen of de koppeling te beschadigen.

Zauneidechse

Laat een deel van uw tuin in zijn natuurlijke loop, zodat na korte tijd een wilde en natuurlijke habitat ontstaat. Vooral de zandhagedis voelt zich hier thuis. U kunt het onderhoud op dit gebied volledig stopzetten. Tussen maart en oktober mogen de gebieden niet worden verstoord, zodat de reptielen niet bang zijn. Met kleine muurtjes of stapels stenen bied je de soort ideale plekken om te zonnen.

Advies

Wanneer u de resterende gazons maait, moet u ze in reepjes rijden. Hierdoor hebben de hagedissen nog voldoende beschermingszones als ze het gazon oversteken.

Smaragdeidechsen

De soort blijft het liefst op hellingen, waarbij meer vochtige habitats de voorkeur hebben. Laat glooiende waterranden, terrashellingen op het zuiden of kuiltjes wild lopen zodat er natuurlijke vegetatie ontstaat. Hoe meer gestructureerd de vegetatie, hoe beter de leefomstandigheden voor de reptielen. Droge stenen muren en stapels stenen zorgen voor goede zonnevlekken en schuilplaatsen.

Bijzonder geschikte habitats:

• Halfdroog gazon met struiken
• Gaspeldoorn heide en braamstruiken
• Weiden met sleepruimen
• Boomgaarden

Bos hagedis

De soort geeft de voorkeur aan habitats die rijk zijn aan vegetatie met verschillende lagen. Ze voelt zich vooral thuis in randgemeenschappen en vestigt zich in open plekken en oevers. Omdat boshagedissen meer vocht nodig hebben dan hun verwanten, moet u ze in de tuin van water voorzien. De dieren kunnen bij gevaar door het water zwemmen. Begroeide gebieden die met stapels leesstenen worden losgemaakt, vertegenwoordigen waardevolle en ongestoorde leefruimtes in de tuin.

kleurverandering

Als je de dieren een ongestoorde plek biedt, kun je tijdens de paartijd iets bijzonders waarnemen. Mannetjes hebben meestal een geelgekleurde onderkant. Een oranje buik geeft aan dat het mannetje klaar is om te paren. In zeldzame gevallen is de buik rood gekleurd.

YouTube

Achtergrond

Staart afstoten

Hagedissen hebben een erg lange staart in vergelijking met de rest van het lichaam, die ze kunnen afwerpen in geval van gevaar. Aan de basis van de staart bevindt zich een vooraf bepaald breekpunt, dat openbreekt door spiersamentrekkingen. De staart beweegt een paar minuten nadat deze is gegooid. De bewegingen trekken de aandacht van de roofdieren zodat de hagedis kan ontsnappen.

Hagedissen kunnen hun staarten regenereren. Dit groeit meestal in verkorte vorm terug. Bij regeneratie zijn meer dan 300 genen betrokken die normaal gesproken verantwoordelijk zijn voor wondgenezing of embryonale ontwikkeling. De staart groeit niet in één stuk maar in fasen terug. Het duurt ongeveer 60 dagen voordat de cellen weefsel langs de resulterende staart vormen.

Over het dier

Hagedissen zijn reptielen die tot de schaalreptielen behoren. In de lagere classificatie omvat de familie ongeveer 300 soorten, waaronder zandhagedissen, muurhagedissen en boshagedissen. De leeftijd van de dieren is variabel en hangt af van de individuele leefomstandigheden. In gevangenschap zijn de reptielen veel ouder dan in het wild. Zandhagedissen kunnen tot twaalf jaar in het terrarium leven, hoewel de dieren in het wild meestal niet ouder worden dan zes jaar.

Arten

De ongeveer 300 verschillende soorten hagedissen komen voor van Europa tot het Midden-Oosten en Zuidoost-Azië. Ze koloniseren tropische en subtropische habitats in Afrika. Hagedissen zijn afwezig op de Australische en Amerikaanse continenten. Er zijn grote soorten die bijna een meter lang kunnen worden. Kleine dieren zijn zo groot als de afstand tussen duim en pink in uitgestrekte positie. De grootte van de reptielen varieert tussen de twaalf en 90 centimeter.

algemene karakteristieken

Hagedissen hebben vier korte ledematen, elk met vijf tenen, die op een langwerpig lichaam zitten. U kunt uw ogen sluiten met oogleden. De trommelvliezen die zichtbaar zijn op de schedel zijn merkbaar. Tussen de keel en de borst is een halsband bedekt met schubben. De buikschubben zijn gerangschikt in regelmatige longitudinale en transversale rijen. Deze zijn groter dan de schubben op je rug. In tegenstelling tot veel andere reptielen, ontwikkelen hagedissen geen keelzakken, plakkerige tenen of rugkammen.

Hagedissen ontwikkelen seksueel dimorfisme. De mannetjes zijn levendiger van kleur dan de vrouwtjes, wier lichamen beter gecamoufleerd zijn door onopvallende kleuren en patronen. Bij sommige soorten, zoals de boshagedis, verandert de buik van kleur, waardoor het mannetje aantrekkelijker wordt voor vrouwtjes.

inval

Dragon hagedis

De juiste naam voor dit reptiel is Giant Belt Tail (Smaug giganteus). De Duitse algemene naam is misleidend omdat deze soort geen hagedis is maar een verwante soort. De reptielen staan ​​bekend als miniatuurdraken vanwege hun opvallend grote, doornachtige schubben.

De drakenhagedis lijkt echt op een minidraakje

Skelett

De lichaamsbouw van de dieren is erg slank, waardoor ze een hoge mate van wendbaarheid hebben. De reptielen zijn onderverdeeld in kop, romp en staart. Je skelet heeft een wervelkolom die het lichaam ondersteunt. De schedel kan worden gescheiden van andere reptielen door de symmetrische schilden aan de bovenkant. Kenmerkend zijn een jukbeenboog en overdekte tempelopeningen. Hagedissen hebben een zogenaamd pleurodontisch gebit, waarbij de tanden zonder wortels op een richel in de kaak zitten. Er zijn twee tot vier knobbels op de zijtanden.

voortbeweging

De dieren bewegen door hun lichamen te slingeren en hun ledematen te bewegen. Vanwege deze meanderende kruipende manier van voortbewegen, worden hagedissen tot de reptielen gerekend, die ook wel reptielen worden genoemd.

Voortplanting en manier van leven

Het paarseizoen van de inheemse reptielen loopt van maart tot juli. De mannetjes scheiden een wasachtige substantie af van de klierschubben op hun dijen. Als ze eenmaal de juiste partner hebben gevonden, gaan ze allebei op paringsmars. Na een succesvolle bevruchting zoekt het vrouwtje steeds vaker zonnige plekken om de ontwikkeling van het nageslacht te bevorderen. In zeldzame gevallen kunnen hagedissen zich voortplanten zonder voorafgaande bevruchting.

Dit is hoe jonge dieren van de boshagedis eruit zien:

• 30 tot 40 millimeter lang
• donker brons kleur
• Zwarte kleur blijft gedeeltelijk behouden bij oude dieren ("Schwärzlinge")

vijanden

Bij verschillende dieren staan ​​jonge dieren op het menu. Ze worden bejaagd en belaagd door kleinere zangvogels zoals roodborstjes. Kevers kunnen ook gevaarlijk zijn voor de pas uitgekomen hagedissen. Tot de vijanden van de volwassen dieren behoren roofvogels en torenvalken. Kraaien en ooievaars jagen ook op hagedissen. Soms worden ze het slachtoffer van het jachtinstinct van huiskatten.

Waar hagedissen leven

De reptielen geven de voorkeur aan habitats met overwegend droge omstandigheden. Zonnige plekken waar de dieren zich kunnen opwarmen zijn belangrijk. Tegelijkertijd hebben ze schuilplaatsen nodig in uitgeholde boomstronken, gaten in de grond of spleten in de rots. In de dichte begroeiing zoeken hagedissen bescherming tegen te veel hitte. Door hun schubben kunnen de hagedissen onafhankelijk van het water leven.

	eten	leefgebied
Bos hagedis	kleine insecten, spinnen	Heide, heide, bosranden, weilanden
Muurhagedis	Insecten, spinnen	Droge stenen muren, rotsen
Zauneidechse	Insecten, spinnen, wormen	dichtbegroeide bosranden en heidevelden
Smaragdeidechsen	Slakken, grotere insecten, spinnen, kleine gewervelde dieren	begroeide hellingen met vochtige grond

overwintering

In augustus gaan de mannetjes naar hun winterverblijf. Vrouwtjes trekken zich terug in september, terwijl de jongen actief blijven tot oktober. Voordat de winter aanbreekt, zoeken de reptielen een veilige schuilplaats tussen boomwortels, in spleten en gaten in de grond of in holtes onder stenen platen en dood hout. Als er geen geschikte toevluchtsoorden zijn, graven hagedissen hun eigen holen.

In de winter bevriezen hagedissen. In tegenstelling tot winterslaap wordt de strengheid in de winter alleen beïnvloed door de buitentemperatuur. Wanneer de luchttemperatuur daalt, past de lichaamstemperatuur zich aan.

Dit is hoe hagedissen de winter overleven:

• open ogen
• Hartslag en ademhaling vertragen
• geen bewegingen mogelijk
• geen voedselopname

Wat hagedissen eten

Het dieet van de hagedissen omvat voornamelijk wormen en insecten zoals muggen en vliegen. Ze eten gearticuleerde dieren en minachten geen zaden of fruit. Sommige soorten voeden zich met kleine ongewervelde dieren.

Advies

Zaai kleine stroken wilde bloemen in de wei en creëer meerjarige bedden om de biodiversiteit te vergroten. De composthoop maakt ook deel uit van het leefgebied van de hagedis, omdat hier veel insecten ronddwalen.

Een prooi vangen

Het prooivanggedrag van de hagedissen is indrukwekkend. Ze liggen op de loer om hun prooi te zien. Zodra ze een insect hebben aangevallen, beginnen de reptielen te flikkeren. De tong glijdt met snelle bewegingen in en uit de mond. Hagedissen kunnen met hun tong geuren van prooien oppikken en deze doorgeven aan een sensorisch orgaan in de mondholte. De hagedissen vangen hun prooi tijdens het springen. Het wordt verpletterd door de beweging van de kaak voordat het wordt verslonden.

Verschillen tussen gekko en hagedis

Gekko's zijn reptielen die, net als hagedissen, een eigen familie zijn. Sommige soorten gekko's worden ten onrechte hagedissen genoemd. Deze omvatten de luipaardhagedis, waarachter de Pakistaanse dikstaartgekko zich verbergt. Hoewel gekko's en hagedissen verwant zijn, verschillen ze op veel manieren.

	Hagedissen	gekko's
Alle op order	Geschubde klimplanten	Geschubde klimplanten
levensstijl	actief	overwegend schemerig en nachtelijk
eigenaar	vaak perkamentachtig	kalkschalig
Oogleden	beschikbaar	afwezigheid
Verspreiding	variabel	warme klimatologische regio's

Verschillen tussen hagedis en salamander

Salamanders zijn amfibieën die zijn aangepast aan een leven onder en boven het wateroppervlak. De amfibieën met de staart zijn dus slechts in de verte verwant aan de hagedissen, hoewel hun uiterlijk in veel opzichten vergelijkbaar is. Salamanders hebben geen vinranden. Hun lichaam is langwerpig en heeft een lange staart.

In tegenstelling tot hagedissen hebben salamanders geen schubben. Ze worden beschermd door een gladde huid. De amfibieën hebben ook het vermogen om weefsel te regenereren. Deze eigenschap is echter niet alleen van toepassing op de staart. Salamanders kunnen alle ledematen regenereren.

Inheemse soorten:

• Vuursalamander: zwart en geel gevlekt
• Alpine salamander: lak zwart
• Bergsalamander: blauwe rug, zwart-wit gestippelde flanken

De vuursalamander komt ook voor op onze breedtegraden

Als huisdier houden

Vanwege hun opwindende manier van leven en de verschillende kleuren worden exotische hagedissen vaak in het terrarium gehouden. Voor het houden ervan is enige specialistische kennis en speciaal voer nodig, zodat de dieren een soortspecifieke leefomgeving kunnen krijgen. Ze komen uit totaal verschillende klimaatregio's. Aan deze voorwaarden moet thuis worden voldaan.

Pityusen hagedis

De dagelijkse hagedis voedt zich met insecten en geleedpotigen. Hij eet ook voedselresten en plantendelen. Deze hagedis is bijzonder aantrekkelijk vanwege zijn rugkleur. De mannetjes ontwikkelen helderblauwe tinten met een groene tint. De soort wordt als strikt beschermd beschouwd. Slechts een paar eigenaren fokken de dieren legaal.

Zeslijnige langstaarthagedis

Deze soort is te herkennen aan zijn onevenredig lange staart, die ongeveer 5/6 van de gehele lichaamslengte uitmaakt. De mannetjes hebben meestal witte flanken en zwarte verticale strepen, hoewel de kleur variabel is en vaak bruine tinten bevat. Er zijn enkele populaties met lichtgroene flanken.

Blauwstaarthagedis

De tot twaalf centimeter lange hagedis heeft een crèmekleurige rug met een zwart patroon. De soort is genoemd naar zijn opvallende staart, die aan de bovenkant blauw is gekleurd en zwarte dwarsbanden heeft. Het leeft in bushland en bossen, waarbij de dieren de voorkeur geven aan boomstammen. In hun natuurlijke verspreidingsgebied kunnen vliegende exemplaren vaker worden waargenomen. Door hun sterk afgeplatte lichaam kunnen de reptielen over korte afstanden glijden.

Koop alleen dieren van betrouwbare fokkers! Veel hagedissen staan ​​onder natuurbescherming, dus een certificaat van oorsprong is noodzakelijk.

Kunst en Cultuur

De reptielen zijn populaire motieven voor decoratieve elementen, tatoeages, cliparts en kleurplaten. Hagedissen staan ​​als metalen figuur in de tuin en dienen als sjabloon voor sieraden. De dieren hebben een bijzondere symbolische kracht, die keer op keer indruk maakt op mensen.

Maori hagedis

In Polynesische culturen wordt de hagedis gezien als een verschijning van de goden. Het kan zowel goede als kwade krachten symboliseren. In de Maori-mythologie vertegenwoordigt de hagedis een afgezant van de god Whiro, de god van de doden, die het kwaad belichaamt en heerser is over de duisternis. Hij inspireert mensen om slechte daden te doen.

Als andere goden een persoon wilden doden, lieten ze een hagedis het lichaam binnendringen. Toch beschouwden de Maori de hagedis als een beschermer en beschermer. Het krachtdier heeft dit belang tot op de dag van vandaag behouden. Sierlijk houtsnijwerk dient als een geluksbrenger om de drager te beschermen.

Traumdeutung

De hagedis is een veel voorkomend symbool in dromen, waarvan de betekenis kan variëren afhankelijk van de individuele context. Het reptiel staat vaak voor een keerpunt in verschillende levenssituaties dat tot verbetering leidt. Hagedissen hebben ook een waarschuwingstaak in de droomwereld. De kleur van het dier is ook belangrijk.

Wat de kleur zegt:

• groene hagedissen: Misverstanden
• grijze reptielen: Ruzie en woede
• kleurrijke hagedissen: Variabiliteit en aanpassingsvermogen

Filmaanpassingen en komedies

Hagedissen worden vaak als personages in films gebruikt vanwege hun kenmerken en manier van leven. Bill the Lizard is een fictief personage uit het kinderboek "Alice in Wonderland" die het harde werk doet voor het witte konijn. De figuur is gebaseerd op de behendige eigenschappen van de hagedissen.

In Helge Schneiders komedie "00 Schneider - In de tropen van de hagedis" verschijnt het personage Jean-Claude Pillemann, die "de hagedis" wordt genoemd vanwege de sissende sissende geluiden en zijn soepele mobiliteit.

sterrenbeeld

Het sterrenbeeld Hagedis bestaat uit een ketting van sterren die maar zwak schijnen. Het ligt tussen de zwaan en het opvallende sterrenbeeld Cassiopeia. In het noordelijke gebied wordt het doorkruist door de Melkweg. In 1929 werd een object waargenomen in de hagedis waarvan de helderheid onregelmatig verandert. Onderzoekers ontdekten later dat dit object een actieve kern van een melkwegstelsel is (Engels: Active Galactic Nucleus, kortweg AGN).

Literatuur en geschiedenis

Sommige gebeurtenissen uit het verleden hebben het positieve beeld dat mensen van de hagedis hebben, beschadigd. Het gebruik van de naam voor oorlogsschepen, huiveringwekkende beschrijvingen in de literatuur of discussies over soortenbescherming uit het recente verleden zorgden ervoor dat de hagedis in verband wordt gebracht met negatieve ideeën.

Geelgevlekte hagedis uit "gaten"

De roman van Louis Sachar dateert uit 1988 en beschrijft een hagedis wiens beet dodelijk is. Ze leeft op een droog meer midden in een gekarstificeerde woestijn in het binnenland in Texas. Maar het beschreven dier behoort niet tot de hagedisfamilie. Daarachter schuilt de Gila-Krustenechse, die in droge en hete woestijngebieden leeft. Het heeft gifklieren op zijn onderkaak en kan zijn prooi met één beet doden.

Stuttgart 21

De hagedis veroorzaakte een sensatie in het bouwproject Stuttgart 21. Duizenden muurhagedissen leven op de grindgebieden en oevers van oude spoorlijnen in het stedelijk gebied van Stuttgart. Veel van deze habitats zijn tijdens de bouw al vernietigd. Vervangende habitats worden verondersteld de dieren een nieuwe habitat te bieden, maar de vereisten voor soortbescherming blijven in discussie komen omdat implementatie ervan bijna onmogelijk lijkt.

Duitse LSM "Lizard Class"

De LSM-klasse (Engels: Landing Ship Medium) was een landingsschipklasse waarvan de schepen troepen en voertuigen konden herbergen. Sommige van deze schepen kregen extra namen zoals krokodil, hagedis, salamander en adder. Ze waren bij elkaar gegroepeerd als de hagedisklasse. Tegenwoordig zijn er modelbouwsets van Revell voor de originele hagedis.

Grappige feiten

De "hagedis-peeling-behandeling" is een zalf die salicylzuur bevat, evenals allantonine en vaseline. Het wordt gebruikt om likdoorns, eelt en eelt te bestrijden en heeft behalve de naam weinig met het reptiel te maken.

In het spel Little Alchemy kan de hagedis worden gevormd uit de bronnen "moeras" en "ei". Combineer je ze met schoenen, dan krijg je een salamander.

In Saarland worden pallettrucks die worden gebruikt om pallets te vervoeren ook wel hagedissen genoemd. Elders worden de apparaten een mier genoemd.

Zelfs in yoga is er de hagedis. Deze positie beschrijft een heupopener die de romp versterkt en de heupgewrichten mobiliseert.

Häufig gestellte Fragen

Leggen hagedissen eieren?

De meerderheid van alle hagedissen is ovipaar, wat betekent dat ze eieren leggen. De hagedissen komen niet uit de eieren. Je legt de eieren in een kuil in de grond en laat ze uitkomen door de zon.

Er zijn enkele uitzonderingen, zoals de boshagedis. Ze behoren tot de levendbarende reptielen, waarbij de jongen direct na de geboorte in een zachte eierhuid worden gewikkeld. Het kan enkele minuten tot enkele uren duren voordat de reptielen zich van het eimembraan bevrijden. Dit gedrag wordt beschreven als ovovivipaar. Minder vaak komt het voor dat de schaal in de baarmoeder wordt doorboord. Dit fenomeen beschrijft de feitelijke levendigheid.

Hoeveel soorten zijn er in Duitsland?

Van de ongeveer 300 soorten uit 40 geslachten komen er in Duitsland slechts vijf soorten voor:

• Mauereidechse (Podarcis muralis)
• Waldeidechse (Zootoca vivipara)
• Zauneidechse (Lacerta agilis)
• Westelijke groene hagedis (Lacerta bilineata)
• Oostelijke groene hagedis (Lacerta viridis)

Een reden voor de landelijke verspreiding van de boshagedis is dat de jongen levend worden geboren. De reptielen zijn minder afhankelijk van langdurige zonnestraling dan verwante soorten, waarvan de eieren constant aan de zon moeten worden blootgesteld. Met de eieren in zijn buik kan de boshagedis koelere habitats koloniseren, daarom komt de soort ook voor in Scandinavië.

Waarom zijn er zo weinig soorten in Duitsland?

Hagedissen zijn koudbloedige dieren die hun lichaamstemperatuur niet zelf kunnen regelen. Ze gebruiken de warmte van de zon om hun lichaamstemperatuur te verhogen. In Duitsland zijn de temperaturen voor de meeste soorten te laag.

Waarom zijn hagedissen in het noorden kleiner dan in tropische streken?

Exotische reuzenhagedissen leven in speciale habitats die op de Canarische Eilanden voorkomen. Inheemse soorten daarentegen zijn echte mini-edities. Dit hangt samen met de temperatuur, omdat alle reptielen koudbloedig zijn en de zon nodig hebben om op te warmen.

Voor koudbloedige dieren is het voordeliger om in koudere streken kleiner te zijn. U kunt de beperkte warmte effectiever gebruiken als uw lichaamsvolume zo klein mogelijk is en het lichaamsoppervlak zo groot mogelijk in verhouding tot het volume. Daarom hebben de soorten in de loop van de evolutie hun grootte aangepast aan de verspreidingsgebieden.

Hoe heet de hagedis in andere talen?

In sommige talen is de term voor de hagedis afgeleid van de wetenschappelijke naam Lacertidae, die staat voor de familie van echte hagedissen:

Dit is de naam van de hagedis op:

• turks: hagedis
• spaans: lagarto
• Italiaans: lucertola
• Engels: hagedis