Herken en vecht tegen koolwitjesvlinder

Zoals de naam al doet vermoeden, houdt de koolwitvlinder van koolplanten. Zijn rupsen eten de bladeren en koppen van de planten kaal, daarom wordt de vlinder als plaag in de moestuin bestreden. Hij is al in april te zien en is gemakkelijk te herkennen aan zijn witte vleugels.

De koolwitvlinder heeft een sterke groene kleur

De belangrijkste dingen in het kort

• De koolwitvlinder legt zijn eieren op koolplanten en andere kruisbloemige planten. Oost-Indische kers lopen ook risico.
• De rupsen eten zowel de bladeren als de eigenlijke planten kaal en veroorzaken grote schade.
• Gerichte preventie is het meest effectief, bijvoorbeeld door gewasbeschermingsnetten en het regelmatig verzamelen van eieren en rupsen.
• Zelfs sterk geurende planten, geplaatst in gemengde cultuur tussen bedreigde planten, zorgen ervoor dat de vlinder geen eieren legt.

Herken koolwitjesvlinder

“De” koolwitjesvlinder bestaat niet, omdat het een kwestie is van twee verschillende soorten uit de familie van witte vliegen (lat. Pieridae). De grote koolwitvlinder (Latijn: Pieris brassicae) heeft een witachtig gele kleur en legt zijn eieren meestal in klauwen van maximaal 200 stuks. De geelgroene en zwartgevlekte rupsen kunnen wel vijf centimeter lang worden. De kleine koolwitvlinder (Latijn: Pieris rapae) is niet noodzakelijkerwijs kleiner dan zijn "grote" verwant, maar hij kan van hen worden onderscheiden door een aantal andere kenmerken. Deze soort legt zijn eitjes stuk voor stuk en de lichtgroene rupsen blijven wat kleiner met een lengte tot wel 3,5 centimeter.

In dit artikel leer je hoe je de twee soorten koolwitjesvlinder kunt herkennen en onderscheiden. Ook geven wij u informatie over het leven van vlinders, want kennis hiervan en de daaruit voortvloeiende preventie is de beste bescherming voor uw koolfamilie. Je moet uiterlijk actief zijn als je in het voorjaar de eerste motten door de tuin ziet zoemen - daarna duurt het niet lang voordat het wemelt van vraatzuchtige rupsen en de eerste eetschade zichtbaar wordt.

Kleine of grote koolwitjesvlinder? overeenkomsten en verschillen

De kleine koolwitjesvlinder komt iets vaker voor dan de grote koolwitjesvlinder

De verschillen tussen de grote en de kleine koolwitvlinder zijn niet bijzonder groot, vooral omdat ze dezelfde waardplanten bezetten, dezelfde schade aanrichten en ook op dezelfde manier worden bestreden. De kleine koolwitjesvlinder komt net wat vaker voor omdat hij minder gespecialiseerd is en daardoor een breder assortiment aan voedselgewassen tot zijn beschikking heeft. Het volgende overzicht laat zien hoe u onderscheid kunt maken tussen de twee soorten koolwitjesvlinder.

	Weinig koolwitje vlinder	Grote koolwitje vlinder
Wetenschappelijke naam	Pieris rapae	Pieris brassicae
spanwijdte	40 naar 50 millimeters	50 naar 60 millimeters
Kleurplaten - mot	wit met donkergrijze randen, een of twee grijze vlekken op de voorvleugels, een grijze vlek op de achtervleugels	vergelijkbare, maar grotere vleugelvlekken en meer uitgesproken donkere bestuiving
Kleurplaten - rupsen	licht tot bleekgroen, gelige strepen aan de zijkanten en achterkant, korte haren, tot drie centimeter lang	geelachtig groen met zwarte vlekken, tot vijf centimeter lang
Voorval	Duitsland	Duitsland
Verspreiding	Europa, Noord-Afrika	Europa, Noord-Afrika
vluchttijden	Maart tot november, maximaal vier generaties	Maart tot eind oktober, 2 tot 3 generaties
Voedselplanten - motten	Echte medicinale valeriaan, vlinder-sering, weideschuimkruid, distels, kattenkruid	Echte medicinale valeriaan, vlinder-sering, weideschuimkruid, distel, kattenkruid
Voedselplanten - rupsen	voornamelijk alle soorten kool en andere kruisbloemige planten, Oost-Indische kers	voornamelijk alle soorten kool en andere kruisbloemige planten, Oost-Indische kers

Levenscyclus

Afhankelijk van het weer vliegen de eerste koolwitjes al in maart. De eerste keer dat de koolwitjesvlinder eieren legt in april, legt de soort een tweede keer in juli. Als er genoeg voer is en als het weer (warm en droog) goed is, leggen de motten nog een of twee klauwen. De grote koolwitvlinder legt zijn eieren meestal voor het eerst tussen mei en juni. Deze soort legt grotere klauwen, maar minder vaak.

De rupsen komen ongeveer drie tot vier weken nadat ze eieren hebben gelegd uit en beginnen onmiddellijk te eten. Terwijl de rupsen van de grote koolwitvlinder voornamelijk de bladeren opeten, knagen ook die van het koolwitje zich een weg naar binnen, het zogenaamde hart van de koolfamilie. De diertjes laten talrijke sporen van uitwerpselen achter, waardoor de planten gaan rotten en daardoor oneetbaar worden. Na nog eens vier weken verpoppen de rupsen zich en komen dan uit als vlinders. De grootste schade wordt meestal aangericht in de maanden juni en juli.

Schade aan afbeelding

De eieren en rupsen van de twee soorten koolwitjesvlinder zijn vrij gemakkelijk te herkennen, vooral de eerste kunnen ofwel afzonderlijk (kleine koolwitvlinder) of in grotere klauwen (grote koolwitvlinder) aan de onderkant van de bladeren worden gevonden. Direct na het uitkomen beginnen de rupsen te eten, waarbij ze voornamelijk de bladeren verslinden:

• De bladeren zijn verroest
• alleen het bladskelet blijft over
• de eigenlijke kool wordt ook gegeten
• de rupsen van de kleine koolwitjesvlinder vreten zich een weg naar binnen
• Rupsen en eieren zijn duidelijk zichtbaar op de planten
• talrijke groenachtige sporen van uitwerpselen

Koolwit-rupsen zijn erg vraatzuchtig en kunnen de hele kooloogst binnen zeer korte tijd vernietigen.

inval

Dit ongedierte komt ook voor op kool

Niet alleen de twee soorten koolwitjes houden van kool en aanverwante planten. De volgende vlindersoorten kunnen ook worden geclassificeerd als typische koolplagen: Koolmot of koolmot (Lat. Plutella xylostella, rupsen tot negen millimeter lang, groen lichaam, bruine kop), gammaeule (Lat. Autographa gamma, mot, rupsen bruinachtig tot groenachtig van kleur met lichtgele strepen en koolmot (lat. Evergestis forficalis, rupsen zijn klein en groen) Deze soorten zijn ook wijdverspreid.

Hoe de koolwitjesvlinder te voorkomen

Beschermende netten voorkomen dat de vlinder zijn eieren op de plant legt

Door gerichte preventie heeft u de grootste kans om schade door rupsen aan koolplanten en andere kruisbloemige planten te voorkomen. Dit omvat vooral de volgende maatregelen:

• Controleer vanaf april regelmatig bedreigde planten op eierkoppelingen en rupsen
• Eieren verwijderen, rupsen verzamelen
• Vernietig rupsen of laat ze los op een geschiktere plek
• Bedek bedreigde planten met gewasbeschermingsnetten
• Plaats (alternatief) tomatenplanten en andere sterk geurende planten tussen kool
• geschikt zijn b.v. B. veel kruiden zoals tijm, pepermunt, salie, anijs of bijvoet
• erg goed, bijvoorbeeld als bedrand
• Plant bedden met gemengde gewassen

Houd uw tuin goed in de gaten, vooral tussen april en juli, en houd meer controle over de koolfamilie als u witte vlinders opmerkt. Zoek vooral de onderkant van de bladeren naar klauwen en rupsen en verwijder beide.

Advies

Overigens kun je het leggen van eieren soms voorkomen door de koolbladeren af ​​te stoffen met steenmeel. Deze maatregel moet je echter regelmatig herhalen en zeker na een regenbui, omdat het steenstof weer wordt verwijderd door wind en water.

Gewasbeschermingsnetten

Voordat de eerste koolwitjes vliegen, moet je de bedden met de koolfamilie (en natuurlijk met andere bedreigde planten) bedekken met zogenaamde cultuurbeschermingsnetten. Deze bieden niet alleen een goedkope en effectieve bescherming tegen koolwitjes, maar ook tegen tal van andere tuinongedierte. De netten blijven gedurende de gehele teeltperiode op de bedden liggen, maar je moet altijd zorgen dat er voldoende ruimte onder de afdekking is - met name koolplanten worden behoorlijk hoog.

De belangrijkste tips voor een succesvol gebruik van cultuurbeschermingsnetten:

• Gebruik netten die zo fijnmazig mogelijk zijn - maximaal twee millimeter in doorsnee
• Gebruik intacte netten, mag geen gaten hebben
• Direct na het planten of zaaien vastklemmen
• dwz zo vroeg mogelijk in april
• Voorkom mazen in de wet, graaf daarom de randen van het net in de grond
• en verzwaren het met stenen

Helaas vinden veel vindingrijke koolwitjes nog wel eens een maas in de wet, hoe goed die ook verborgen is. Controleer daarom ook regelmatig afgedekte planten en verzamel ze indien nodig.

Gemengde teelt en vruchtwisseling

Een van de beste manieren om koolwitjes weg te houden, misschien niet per se weg, maar om de schade zo klein mogelijk te houden, is met gemengde culturen. Dit betekent dat je verschillende groenten en kruiden in één bed plant in plaats van een heel gebied vol kool en andere kruisbloemige planten. In verband met kool, bijzonder sterk ruikende planten zoals

• tomaten
• Selderij
• uien
• Prei
• Goudsbloem
• tijm
• salie
• rosmarijn
• Basilicum
• Koriander
• of bijvoet

voor een socialisatie. Koolwitvlinders kunnen (hopelijk) in de war raken door de verschillende geur en kunnen de koolplanten er niet tussen vinden. Liguster, vlier of boerenwormkruid zijn ook zeer geschikt voor verdedigingsdoeleinden.

In termen van vruchtwisseling moet worden opgemerkt dat kruisbloemige planten niet elk jaar op hetzelfde bed worden geteeld. In plaats daarvan moet u de gebieden veranderen en pas na vier jaar terugkeren naar dit bed met kool en co. Goede eerdere gewassen voor koolrabi, bloemkool, broccoli, etc. zijn bijvoorbeeld erwten, bonen, suikermaïs en selderij. Vruchtwisseling is belangrijk om de populatie koolwitjesvlinders zoveel mogelijk in bedwang te houden - de poppen overwinteren graag in de buurt van voormalige koolplantages.

Deze video laat zien hoe effectief een gemengd gewas met tomaten kan zijn of soms niet.

YouTube

Trick de koolwitjes

Met een simpele truc kan worden voorkomen dat koolwitvlinders hun eieren op de koolplanten leggen: plaats eenvoudig grotere, witte eierschalen tussen en op de bedreigde planten. Het vrouwtje koolwitje die op zoek is naar een geschikte legplaats denkt nu dat andere soortgenoten op dit punt hun eieren zouden leggen en gaat daarom op zoek naar een andere plek. Of deze methode nu werkt of niet, u kunt het uitproberen. Waarschijnlijk moet u de eierschalen echter regelmatig bijvullen, omdat de motten uiteindelijk de herfst in vliegen en dan ook eieren leggen.

Mulchen tegen de koolwitjesvlinder

Sommige tuinders beweren dat koolwitjes kunnen worden afgeschrikt om eieren te leggen met sterk ruikende of giftige mulchmaterialen. Hiervoor kunt u verse tomatenscheuten gebruiken, die u eenvoudig tussen de koolplanten plaatst of heggensnoeisel van ligusterhagen. Dit zou vooral moeten helpen tegen de tweede generatie van de vlinder, die rond half juli vliegt. Op dit punt moet de heg ook worden geknipt. Leg het heggenschaar gewoon als mulch (€ 219,00 bij Amazon *) tussen de met uitsterven bedreigde koolplanten en laat het daar rotten.

Effectief controle koolwitje vlinder

Het is het meest effectief om de koolwitjesvlinder te verzamelen

Soms helpen alle voorzorgsmaatregelen echter niet en moet je de aanwezige rupsen bestrijden. Het is belangrijk om de dieren te verzamelen zodra ze worden ontdekt en anders passende tegenmaatregelen te nemen. Als je wacht, zal de vlinderpopulatie en daarmee het aantal vraatzuchtige rupsen snel toenemen. Koolwitvlinders gaan ongeveer twee tot vier generaties per groeiseizoen door en planten zich daarom zeer snel voort. Dit moet worden voorkomen.

Zijn er effectieve huismiddeltjes?

Afgezien van de reeds geschetste opties, zijn er geen echt effectieve huismiddeltjes om de koolwitjesvlinder te bestrijden. Alleen een mest gemaakt van boerenwormkruid of alsem, gebruikt als spray, vertoont een bepaald effect. Deze middelen zijn echter ook meer een preventieve maatregel, omdat reeds aanwezige eieren of rupsen niet worden gedood of verdreven. Sproei de gefermenteerde bouillon daarom zo vroeg mogelijk in het voorjaar en herhaal de toepassing met regelmatige tussenpozen tot juli.

Advies

De veelzijdige brandnetelmest helpt meestal tegen vrijwel elk kwaad in de tuin. Helaas geldt dit niet voor de koolwitjesvlinder, want die wordt eigenlijk meer aangetrokken door het brouwsel. Ergo, brandnetelmest helpt niet tegen de plaag en je moet op zoek naar een andere beheersmaatregel.

Biologische bestrijdingsmethoden

YouTube

Het is echter veel effectiever om op natuurlijke vijanden te vertrouwen. De typische nuttige insecten zoals zangvogels en spitsmuizen zijn echter niet zo dol op koolwitje-rupsen - ze smaken gewoon niet lekker. In plaats daarvan moet u controleren op sluipwespen (€ 21,90 bij Amazon *) van de soort Cotesia glomerata of Trichogramma brassicae, die vaak in de biologische landbouw worden gebruikt. Deze soorten parasiteren verschillende rupsen, waaronder de koolwitjesvlinder. Dit betekent dat de sluipwespen hun eitjes op de rupsen leggen. Nadat de larven uitkomen, dienen de rupsen ze als voedsel.

Diverse loopkevers en roofkevers eten ook graag rupsen, daarom dient u voor hen geschikte schuilplaatsen in de tuin in te richten. Deze voelen comfortabel aan onder bodembedekkers, maar ook in stapels dood hout, bladeren en stenen. Een slim geplaatst insectenhotel (€ 13,88 bij Amazon *) evenals talrijke schermbloemige planten trekken andere nuttige insecten aan, die niet alleen het koolwitje, maar ook ander ongedierte onder controle houden.

inval

Is de koolwitjesvlinder giftig?

In de loop van de evolutie hebben koolplanten een in wezen perfecte verdedigingsstrategie tegen ongedierte ontwikkeld: de mosterdolieglycosiden in de planten en bepaalde enzymen vormen samen voor veel levende wezens giftige afbraakproducten in het lichaam, daarom eten ze geen planten. die op deze manier worden versterkt. Sommige dieren hebben zich echter aangepast, ze vinden deze afbraakproducten niet erg en ze zijn immuun.

Dit plantengif werkt niet bij mensen of bij sommige vlinders, zoals de kleine en grote koolwitvlinder. Integendeel: als je kool eet, hopen de plantaardige gifstoffen zich op in het lichaam van de rups, zodat ze op hun beurt worden beschermd tegen roofdieren zoals vogels. De gevederde nuttige insecten eten geen koolwitje-rupsen en volwassen koolwitjes omdat ze waarschijnlijk een zware maag zouden hebben.

Handen af: chemische bestrijdingsmiddelen

"Gif vernietigt het ecologische evenwicht in de tuin en heeft vervelende gevolgen."

Hoewel sommige chemische middelen die effectief zijn tegen koolwitjes zijn goedgekeurd voor de moestuin, kan geen van hen met een zuiver geweten worden aanbevolen. Velen van hen bestrijden niet alleen ongedierte, maar ook belangrijke nuttige insecten - dit geldt vooral voor de insecticiden die het actieve ingrediënt azadirachtine bevatten dat wordt verkregen uit de neemboom. Anderen zijn gebaseerd op de werking van cyhalotrin, dat op zijn beurt ook bijen doodt.

Met het gebruik van zo'n middel kun je de koolwitjes en hun rupsen bestrijden, maar er tegelijkertijd voor zorgen dat de nuttige insecten afsterven en zo het biologisch evenwicht verstoren. Als gevolg hiervan zijn er geen nuttige insecten - die op hun beurt andere plagen de kans geven zich te verspreiden. Als je een chemische stof gebruikt om het weer tegen te gaan, ontstaat er een giftige vicieuze cirkel. Daarom: Het is beter om te vertrouwen op gerichte preventie en effectieve (niet-toxische) biologische methoden.

Häufig gestellte Fragen

Zijn er naast de koolwitjesvlinder nog andere kleine witte vlinders?

De karstwitte vlinder lijkt erg op de koolwitjesvlinder

Naast de grote en de kleine koolwitvlinder zijn er in Duitsland nog andere witte soorten, waarvan sommige ook erg op elkaar lijken en daarom gemakkelijk met elkaar verward kunnen worden. Dit geldt in het bijzonder voor de zeer kleine karstwitte vlinder (lat. Pieris mannii) met een spanwijdte van tussen de 40 en 46 millimeter, die voornamelijk inheems is in Zuid-Europa tot Zuidwest-Duitsland.

Een naaste verwant is ook de groene aderwit of koolzaadwit (Latijn: Pieris napi), die iets groter is met een spanwijdte van ongeveer 50 millimeter en zich voornamelijk voedt met koolzaadplanten. Minder bekend is dat soorten als de opvallende auroravlinder (Latijn Anthocharis cardamines), de zeldzame postillon (Latijnse Colias croceus) en de meer voorkomende zwavelvlinder (Latijn Gonepteryx rhamni) ook tot de blankenfamilie (Latijn Pieridae) behoren.

Hoe oud wordt een koolwitje vlinder?

Koolwitvlinders leven maar kort: het rupsstadium duurt ongeveer vier weken, waarna de dieren verpoppen. De laatste generatie van een jaar overwintert zelfs als pop en komt pas in het volgende voorjaar uit de cocon als een voltooide vlinder. De volwassen motten hebben dan een levensverwachting van ongeveer twee maanden.

Hoe overwinteren koolwitjes?

Volwassen koolwitjes overwinteren helemaal niet, maar sterven uiterlijk in de herfst af. Alleen de laatste generatie rupsen, die zich in de nazomer of herfst verpoppen, overleeft het koude seizoen als pop en komt pas in het volgende voorjaar uit de cocon. Deze jonge motten vestigen eindelijk de nieuwe generaties en beginnen al heel vroeg in het jaar eieren te leggen - vanaf april of mei. De overwinteringsplaatsen bevinden zich vaak op beschutte plaatsen op één tot drie meter boven de grond, waarbij hekken en muren bijzonder populair zijn.

Is de koolwitvlinder ook giftig voor mensen?

In feite zijn zowel rupsen als volwassen motten niet bijzonder populair bij vogels. Omdat de dieren zich voeden met koolwas en daarom grote hoeveelheden mosterdolie in hun lichaam opslaan, zijn ze simpelweg niet lekker voor vogels en andere potentiële roofdieren. Voor ons mensen zijn rupsen en vlinders op geen enkele manier giftig, we houden tenslotte ook van koolplanten en hun hete mosterdolie.

Advies

Af en toe is het aan te raden om eventuele kippen die in de tuin aanwezig kunnen zijn gewoon te laten. Dit moeten we dringend afraden, want het gevogelte eet misschien graag rupsen, maar krabt ook graag aan de bedden en eet ook graag kruiden en groenten.