Profiel: Wetenswaardige informatie over lavendel

Lavendel, van oorsprong een wilde struik uit het Middellandse Zeegebied, kwam vele eeuwen geleden over de Alpen. Benedictijner monniken brachten de intens geurige en buitengewoon nuttige plant naar Midden- en Noord-Europa. De meeste lavendelvariëteiten zijn vrij vorstgevoelig, sommige soorten gedijen hier alleen in potten, zoals de karakteristieke potlavendel met zijn opvallende pseudobloemen.

Beschrijving

Lavendel behoort tot de muntfamilie (Lamiaceae). De meestal paarse of blauwe bloemen zijn geclusterd in okselaren en hebben een sterke geur. Afhankelijk van de soort wordt de lavendel tussen de 30 en 60 centimeter hoog, maar kan ook tot 100 centimeter hoog worden. Oudere takken worden verhout, daarom moet in het voorjaar het oude hout worden teruggekapt. De struik bloeit - wederom afhankelijk van het ras - tussen juni en september. De sterk geurende bloemen zijn een populaire ontmoetingsplaats voor vlinders, bijen en andere insecten.

Geschiedenis

Zelfs de oude Romeinen gebruikten lavendel heel gretig, maar nog niet als medicinale plant. De plantennaam daarentegen geeft het oorspronkelijke gebruik als badadditief aan. Het Latijnse woord "lavare" betekent "wassen". Pas toen zwervende benedictijnse monniken het kruid over de Alpen brachten, won het dramatisch aan belang. Vanaf dat moment werd lavendel verbouwd in zowel klooster- als cottage-tuinen. Hildegard von Bingen, de beroemde abdis en genezer van de hoge middeleeuwen, dacht niet al te veel aan de mediterrane plant, maar de kruidenvaders uit de late middeleeuwen - zoals Hieronymus Bock - zagen het anders. Lavendel werd lange tijd beschouwd als een bescherming tegen ongedierte en dus tegen besmettelijke ziekten.

Herkomst en distributie

Lavendel groeit vooral waar het warm, zonnig en droog is. In zijn Zuid-Europese mediterrane huis gedijt de halfhoge struik op rotsachtige en droge bodems. Tegenwoordig zijn de talrijke variëteiten van deze soort overal in West- en Noord-Europa thuis.

Zorg

Lavendel is een zeer zuinige plant die het liefst in steenachtige grond staat en geen hoge eisen stelt aan gietwater en kunstmest. Het is alleen belangrijk dat de vaste plant direct na de bloei wordt teruggesnoeid tot ongeveer 30 centimeter. Anders wordt het verhout en wordt het onooglijk.

Oogst en opslag

Lavendelbloemen moeten snel worden geoogst zodra alle bloemen aan een oor zijn uitgebloeid. Om hun geur en kleur te behouden, moeten ze echter zeker worden gedroogd.

Gebruik

Het geurige kruid kan op verschillende manieren worden gebruikt:

• als thee of in theemengsels
• in slaap- en kruidenkussens (bijv. samen met citroenmelisse, hop of rozenblaadjes)
• als badadditief
• als specerij
• voor het garneren van voedsel.

Zowel de gedroogde bloemen, de jonge bladeren als de olie worden gebruikt.

Tips & trucs

Lavendelsuiker is ideaal voor het aromatisch verzoeten van eten en drinken. Het enige wat je hoeft te doen is de gedroogde lavendelbloemen verkruimelen en mengen met suiker. Bewaar het mengsel het beste in een luchtdichte verpakking.

IJA